DATE: May 5, 1969
ROUTE: Moscow to Kiev
LANGUAGE: Yiddish (Soviet orthography, some personal names and words of Hebrew origin are written in traditional orthography)
SOURCE: Center for the Studies of History and Culture of East European Jewry (Judaica Center)
Rg: 192
ASSOCIATES:
SUBJECTS:
5 מײַ 1969
מאָסקווע
ליבער און טײַערער יצחק קיפּניס!
א הארציקן דאנק אײַך פאר אײַער באגריסונגס־קארטעלע. כאנעלע און די גאנצע מישפּאָכע מײַנע ווינטשט אײַך געזונט, שעפערישע פרייד און גליק אין אײַער פּערזענלעכן לעבן.
אף אײַער פראגע וועגן זעלדע קולבאק קען איך אײַך ענטפערן מיט עטלעכע קורצע שורעלעך. אן אויסגעצייכנטע פרוי, באלעבאטיש, באשיידן, קולטורעל, ייכעס און אלדאָס בעסטע, אָבער, ניט פאר אײַך. דאָס איז, מײַן ליבער יצחק, צום באדויערן – פארגאנגענהייט.
זעלדען אכטע איך. נאָך ביז דער מילכאָמע בין איך געווען גוט באפרײַנדעט מיט מוישע קולבאקן און בין געווען אן אָפטער ארײַנגייער צו אים אין שטוב, און אויך דאָ ניט לאנג איז מיר אויסגעקומען א קורצע צײַט לעבן בא זעלדען אינדערהיים. מיר איז מער אָדער ווייניקער באקאנט אײַערע ראָמאנטישע שריפט צו זעלדען און פון איר (לויט אירע דערציילונגען). דאָך בין איך זיכער אין דעם, אז צו אן ערנסטער זאך דארף עס ניט דערגיין. אין מײַנע אויגן, און אין די אויגן פון מײַנע כאוויירים, זײַט איר צופיל יונג, אינטערעסאנט, גליקלעך און אומגעהויער גרויס אלס מענטש און פּאָעט, קעדיי מאכן אין אײַער לעבן אומפאריכטבארע פּראָזאיִשע פעלערן.
איר האָט דאָך עס אין לעבן שוין געהאט.
אנטשולדיקט מיר, טײַערסטער יצחק, וואָס איך דעשיפריר אזוי ניט איידל אײַער קארטעלע צו מיר און די אָנפראגע וועגן זעלדען. איך בין אזא, וואָס איך טראכט – דאָס זאָג איך. פארגאנגענהייט, פארגאנגענהייט.
בעסער וואָלט זײַן, איר זאָלט קומען קיין מאָסקווע און זיך טרעפן מיט עסטער (כאָטש איר האלט זיך שוין, אז איר זײַט צו באיאָרט) זײַט איר דאָך – זאָל איך אזוי לעבן, צען מאָל ייִנגער, ווי איר אליין טראכט. אזא שרײַבער, ווי איר, ווערט דען אמאָל אלט?... די שיינקייט און אייביקע יונגקייט פון אײַער נשמה און פּערזענלעכקייט האָט קאָשער פארדינט דעם קעגנזאץ. כאָטש איר פרעגט מיך קיין אייצעס ניט, דארפט איר שווימען קעגן גרעסערן שטראָם. און בא א ניט קיין גרויסער באמיִונג קענט איר דערגרייכן צו א שיינעם ברעג.
דאָ ניט לאנג, ערשט, פאר יאָנטעוו – האָב איך און שיקעלע דריז זיך דערעדט, אז מיר מוזן ביידע א פלי טאָן קיין קיִעוו און אײַך א קוש טאָן, אײַך, אונדזער שענסטן און גרעסטן ייִדישן שרײַבער – און טייקעף זיך אומקערן קיין מאָסקווע, און נאָר צוליב דעם פליִען קיין קיִעוו.
און אָפּגעלייגט האָט זיך עס נאָר דערפאר, וואָס יולי כוידעש דאָס יאָר וועל איך אלציינס זײַן אין קיִעוו, ווײַל כאנעלע מיט איר טעאטער פאָרט קיין קיִעוו אויף גאסטראָלן מיט איר פּושקין־טעאטער.
וואָס ס'איז שײַעך אף אײַער פּאָסט־קארטל מיטן אונטערשריפט "גאָלדע" – טאָ לייגט אף דעם קיין אכט ניט. מיר זײַנען אן אויסטערליש פאָלק מיט אויסטערלישע באדינגונגען און באציִונגען צו אונדז. לייגט אף אלץ קיין אכט ניט. איך באקום אויך גענוג בריוו און קארטלעך מיט "מימריי טוירע" און מאך זיך פון דעם קיין צימעס ניט.
וואָס מאכט איר, טײַערער יצחק, אין געזונט, ווי לעבט זיך אײַך אין דער נײַער דירע, איבער וואָסער א ווערק ארבעט איר, וווּ קלײַבט איר זיך אָפּרוען?
וואָס מאכן אײַערע בניי באיִס, ווען כאפּט איר זיך אראָפּ קיין מאָסקווע?... איך וועל זײַן גליקלעך אײַך באגעגענען.
בא מיר איז אלץ ווי געווען. איך ארבעט, דרוק צוביסלעך און בין ניט אינגאנצן לויאלייכעמדיק [לא־עליכם-דיק], וואָס מיר ווערט שוין הײַיאָר, דעם 12טן יוני – 60 יאָר.
דאָס איז דערווײַל אלץ. בלײַבט אונדז געזונט און גליקלעך!
מיר קושן אײַך,
מיט ליבע –
כאנעלע און מאָטל גרוביִאן.
א הארציקן גרוס פון עסטערלען.
CONTENT
The senders thank the addressee for his May Day greeting postcard. Answering Kipnis’ question about Zelde Kulbak whom he sees as his potential bride, they list her numerous virtues, but express their opinion that she is not suitable for him as a wife because she belongs to “the past”.
Instead, the senders recommend Kipnis to visit Moscow and meet Khane's sister, Ester, assuring that he is not too old for her.
Motl tells of his recent meeting with Shike Driz. Both intend to “fly to Kiev and kiss you - our best and greatest Yiddish writer”. Incidentally, Khane and her Moscow Pushkin Drama Theater are going on tour to Kiev in July.
Motl writes that he is working, publishing his works little by little, and preparing for his 60th birthday. He confesses that he receives lots of letters containing mimrey-toyre (rumors and weird tales), and urges Kipnis not to pay much attention to such trifles. The last phrase may be considered a cipher, since it begins with the mention of a strange postcard signed “Golda”.
FACTS AND EVENTS
Motl Grubian's second wife, the actress Khane Blushchinska, studied with Shloyme Mikhoels for four years in the Moscow theatrical studio, after which she was sent to work at the BelGOSET (Belorussian State Jewish Theater) in Minsk. In 1949 the theater was closed, and in its premises a Russian theater opened, where Blushchinska was an assistant director in charge of the troupe. After Motl took his family from Minsk to Moscow, Blushchinska got employed at the Pushkin Theater as the troupe manager.
Zelde Kulbak was the widow of Jewish writer Moyshe/Moisei Kulbak, who was shot during the Stalinist repressions in 1937. See Zelde's biographical data and file regarding her own imprisonment (1937-1945) and more information about the entire Kulbak family.
At that moment Kipnis was single. His first wife Buzia Kipnis (Handelman) died from typhus in 1920. It could not be ascertained whether he had any wives afterward, but the senders hint that he made wrong decisions in his private life, and they wish to warn him against making more mistakes.
Khane Blushchinska's sister Ester, also an actress, was married to the Yiddish poet, Moyshe Teyf, but 3 years before issuing this letter she became a widow.
Both Grubian and Teyf lost their relatives in the Minsk ghetto, and after the WW2 they took siblings as wives.
Shike Driz mostly wrote for children.
